Pracownicze plany kapitałowe
PPK - wszystko co musisz wiedzieć o Pracowniczych Planach Kapitałowych
Co to jest PPK?
Pracownicze Plany Kapitałowe to powszechny i dobrowolny system, który ma skłaniać do oszczędzania długoterminowego. Jest to program, który wspierany jest przez Państwo. Na oszczędzany kapitał składają się comiesięczne wpłaty pracownika (czyli nas – mnie, czy Ciebie), pracodawcy oraz Państwa. PPK jest trzecim filarem oszczędzania na emeryturę, a więc jak w przypadku IKE, czy IKZE, jeśli dotrwamy do określonego wieku (w PPK to ukończenie 60 lat), będziemy mogli skorzystać z preferencji podatkowych.
Poniższy schemat przedstawia budowę PPK, którą w dalszej części wpisu postaram się kompleksowo omówić (z perspektywy PRACOWNIKA).
Składki w PPK
W PPK składki pochodzą z trzech źródeł:
- PRACOWNIK – wpłata podstawowa to 2% pensji brutto pracownika*, która jest obowiązkowa. Dodatkowo można zadeklarować kolejne 2% wpłaty dobrowolnej, również od pensji brutto pracownika (łącznie maksymalnie 4% pensji brutto pracownika).
- PRACODAWCA – obowiązkowa wpłata podstawowa pracodawcy wynosi 1,5% pensji brutto pracownika, którą pracodawca może podwyższyć dobrowolnie o 2,5% (łącznie maksymalnie 4% pensji brutto pracownika).
- PAŃSTWO – w przypadku państwa są dwa rodzaje wpłat:
- wpłata powitalna – wpłata ta jest dokonywana na konto uczestnika po 3 pełnych miesiącach uczestnictwa i dokonaniu przez niego 3 wpłat podstawowych, wynosi ona 250zł. i jest ewidencjonowana na rachunku w terminie 30 dni po zakończeniu kwartału, kiedy zostały spełnione oba warunki,
- dopłata roczna – dokonywana przez państwo, jeśli kwota wpłat podstawowych i dodatkowych pracownika w roku kalendarzowym jest równa co najmniej kwocie wpłat podstawowych, czyli 3,5%, ale liczonego od wynagrodzenia minimalnego dla 6-krotności. Dla przykłądu w 2022 wynagrodzenie minimalne wyniosło 3010zł. Żeby uzyskać dopłątę roczną należy w 2022 roku wpłacić na konto PPK: 3,5% * 6 * 3010 zł = 632,10 zł. Przekazanie wpłaty następuje do 15 kwietnia roku następnego.
* wpłatę podstawową można obniżyć, jeśli uczestnik osiągnie wynagrodzenie z różnych źródeł nie przekraczające 120% minimalnego wynagrodzenia (w 2022 roku 3612zł brutto), do poziomu 0,5%.
Dla kogo jest PPK
PPK obejmuje osoby, które:
- Ukończyły 18 lat.
- Są zatrudnione
- Podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom. emerytalnym i rentowym z tytułu zatrudnienia.
Zapis do PPK
Jeśli masz mniej niż 55 lat, pracodawca zapisze Cię automatycznie, jeśli tylko jest zobowiązany prowadzić PPK. Jeśli jednak masz co najmniej 55 lat, ale nie więcej niż 70, wtedy musisz wypełnić wniosek o PPK i przekazać go pracodawcy. Osoby, które już ukończyły 70 lat, nie mogą do PPK dołączyć, ale mogą kontynuować wcześniejsze uczestnicto, które zadeklarowali przed ukończeniem 70 roku życia.
Wpływ PPK na pensję netto
Aby rozłożyć na czynniki pierwsze wpływ PPK na pensję netto, trzeba poczynić pewne założenia:
- Pensja brutto 5000zł.
- Podatek w pierwszym progu podatkowym 17%.
- Wpłaty do PPK nie uwzględniają dopłat ze strony Państwa. (To dodatkowe 240/250zł wpłaty rocznie)
- Do obliczeń przyjęte zostały tylko obowiązkowe wpłaty – pracownika w wysokości 2% i pracodawcy w wysokości 1,5%.
Pensja netto w przypadku braku uczestnictwa w PPK będzie wynosić 3660zł. Jeśli przystąpimy do PPK pensja netto będzie niższa o dwie składowe: naszą składkę i podatek od składki pracodawcy (17%).
Jeśli przystąpimy do PPK, nasza pensja netto będzie „niższa” od tej w przypadku braku uczestnictwa w PPK o 112,75zł (100zł z tytułu naszej wpłaty i 12,75zł podatku 17%, który zostanie potrącony od wpłaty pracodawcy, gdyż wpłata pracodawcy jest liczona jako nasz dochód).
Co ważne, niższa o 112,75zł. pensja netto spowoduje, że na nasze konto w PPK trafi 175zł., TO WŁAŚNIE POTĘGA PPK! Tak na prawdę jest to przysłowiowy „darmowy obiad”, a PPK można traktować jako podyżkę, o którą nie trzeba prosić.
Kalkulator PPK
Na oficjalnej stronie PPK jest dostępny kalkulator, gdzie dokładnie możesz sprawdzić i obliczyć swoje składki/potrącenia w ramach PPK. Poniżej przykład dla sytuacji przedstawionej powyżej.
Czy politycy mogą zabrać PPK?
To pytanie na pewno nurtuje każdego, kto staje przed wyborem, czy przystąpić do PPK. Odpowiedź, którą chciałbym udzielić będzie dwojaka.
NIE – środki w PPK są prywatne, jeśli bać się o ich „grabież”, to również należy bać się o środki na prywatnych kontach bankowych, czy innych produktach finansowych, gdzie są one nasze – prywatne.
TAK – bezpośrednio politycy nie mogą zabrać nam środków z PPK, natomiast pośrednio, lobbując różne ustawy, mogą szkodzić środkom gromadzonym w PPK. Przykładem może być ostatni pomysł jednego z posłów partii rządzącej – Podatku od zysków nadzwyczajnych, jeśli jesteś ciekawy, o jakim podatku mowa, zapraszam do filmu, gdzie opowiadam szerzej o tym pomyśle. Dzieje siętak, ponieważ lokowanie środków zgromadzonych na kontach PPK ma ściśle określoną strukturę. Np. nie mniej niż 40% środków musi być inwestowanych w spółki z indeksu WIG 20, gdzie Skarb Państwa ma znaczący udział, a kierowanie takimi spółkami może budzić wątpliwości. Do tego dochodzą pomysły polityków, jak ten wspomniany wyżej.
Mimo wszystko w mojej opinii jest więcej argumentów za uczestnictwem, niż przeciw.
Wypłata środków z PPK przed 60 rokiem życia
PPK można wypłacać w różnych odstępach czasowych, nawet co miesiąc. Oczywiście opcja miesięcznej wypłaty będzie czasochłonna. Jeśli natomiast zdecydujesz się wypłaci środki tam zgromadzone, musisz pamiętać, że zostaną one pomniejszone o następujące składowe.
- Utracisz wszystkie dodatki od Państwa.
- Zapłacisz podatek od zysków kapitałowych (19%), oczywiście o ile takowe będą.
- 30% wpłat od pracodawcy zostanie przekazanych na Twoje konto w ZUS, powiększając składkę emerytalną.
- *Trzeba też pamiętać, że dopłaty pracodawcy obciążone są podatkiem dochodowym (17%), który został pobrany wcześniej.
Rezygnacja z PPK
Mimo, że uczestnictwo w PPK jest dobrowolne, to zapis jest automatyczny. Aby się wypisać, wystarczy złożyć swojemu pracodawcy pisemną deklarację z oświadczeniem o rezygnacji z PPK.
Należy jednak pamiętać, że co 4 lata następuje ponowny autozapis (o czym pracodawca jest zobowiązany powiadomić pracownika), więc jeśli wypisałeś się z PPK, to 1 kwietnia 2023 roku zostaniesz do PPK ponownie zapisany. Oczywiście znów możesz z niego zrezygnować, powtarzając ścieżkę z wcześniejszego akapitu.
Opłaty w PPK
Prowadzenie PPK ma być darmowe, natomiast opłata za zarządzanie ma wynosić 0,5% w skali roku. Dopuszcza się dodatkowe opłaty tzw. success fee, które są zależne od wyniku, a wynosić ma maksymalnie 0,1%.
Szczególne przypadki wypłaty z PPK - "pożyczka" z PPK
Środki z PPK można wypłacić w dwóch, często pomijanych przypadkach, bez konsekwencji. Trzeba je późnej oddać, natomiast warto o tym pamiętać.
- Na wkład własny – możemy wypłacić pieniądze na poczet wkładu własnego, ale tylko przed ukończeniem 45 roku życia. Spłatę pożyczki (nieoprocentowaniej!) zacząć należy maksymalnie po 5 latach od wypłaty środków z PPK i zakończyć po upływie maksymalnie 15 lat. Możemy pożyczyć nawet 100% środków zgromadzonych na koncie.
- W przypadku poważnego zachorowania – można wypłacić 25% środków zgromadzonych na koncie, w przypadku poważnej choroby, małżonka lub dziecka. Można wypłacić wielokrotnie 25% środków, jednak tylko w przypadku różnych chorób lub osób. Taka wypłata nie wymaga zwrotu środków, co więc też jest równoznaczne z nieutraceniem np. dopłat od Państwa. Wykaz chorób w art. 2 ustawy o PPK.
Dziedziczenie PPK
Środki w PPK podlegają dziedziczeniu. Połowę środków otrzyma małżonek na rachunek w PPK, PPE lub IKE, dopuszczalna jest też wypłata w formie gotówkowej. Reszta podlega dziedziczeniu przez osoby uposażone, które określił właściciel PPK. Jeśli nikt nie został uposażony, to druga część podlega ustawowemu dziedziczeniu zgodnie z Kodeksem Cywilnym.
Rozwód a PPK
W przypadku rozwodu lub unieważnienia małżeństwa środki z PPK podlegają podziałowi majątku – 50/50.
Moja opinia o PPK
- Jak wszystko, gdzie palce maczają polityczy – PPK nie jest idealne.
- Nie należy wypisywać się z PPK. Jeśli nie mimo wszystko nie ufasz i nie planujesz partycypować w PPK do emerytury, to wypłacaj pieniądze tam zgromadzone co miesiąc lub kwartał, to pozwoli zgarnąć „premię” od pracodawcy.
- PPK mimo wszystko wspaniale pokonują inflację. Oczywiście przy założeniu, że nie wypłacamy zgromadzonych tam środków. Nawet w przypadku obecnej bessy na rynkach, moje PPK świeci się na zielono z wynikiem ponad 60%! To rozwiązanie się po prostu opłaca.
- Przy potrącenia w pensji przyzwyczajamy się do „znikających” pieniędzy, bezboleśnie oszczędzając. To realizacja znanej pewnie wielu zasady – płać najpierw sobie. Wpłaty na PPK skutecznie i rzetelnie pozwalają oszczędzać. Osobiście chwalę sobie to, że środki są mi zabierane, a ja nawet nie wpadnę na pomysł jak je głupio wydać.
- Obecnie jest fatalny czas na rezygnację z PPK i wypłacanie środków. Niskie wyceny jednostek funduszy pozwalają oczekiwać lepszych wyników w przyszłości, a obecne składki kupują więcej po niższej cenie.
- Osobiście zwiększyłem składki do 4%, by kupować więcej, a w przyszłości planuję wykorzystać zgromadzone środki na wkład własny pod zakup nieruchomości pod wynajem.
- Siła PPK tkwi w dopłatach od pracodawcy i Państwa, uważam że nie można tego pomijać i brać to, co prawnie nam się należy.
Informujemy, że inwestowanie na rynkach finansowych może wiązać się z istotnym poziomem ryzyka i wystąpienia znacznych strat zainwestowanych środków finansowych. Ze szczególną rozwagą należy traktować instrumenty finansowe oparte na depozycie zabezpieczającym.
Należy mieć również na uwadze, że historyczne wyniki nie stanowią gwarancji, że przyszłe rezultaty będą podobne.