Inwestowanie
Jak działa IKZE, czyli Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego
Wstęp
W podcascie nr 8, który linkuję poniżej, opowiadałem o tym, czym jest IKE, pozwolę sobie przytoczyć dosłownie ten sam wstęp, ponieważ produkt, o którym piszę dzisiaj, jest tak samo istotny, jak IKE. IKZE, bo o nim mowa, inaczej Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, ma dosłownie ten sam cel, natomiast działa ono na innych warunkach.
Jeżeli czytasz ten artykuł i jeszcze wierzysz w mit o państwowej emeryturze, to czas zmienić postrzeganie Państwa, jako organu, który zapewni dostatnie życie na emeryturze – tak się nie stanie. Mało tego, zapamiętaj że wiek emerytalny, który obecnie przypada na 60 rok życia dla kobiet i 65 rok życia dla mężczyzn (na rok 2021) jest płynny i każda władza, na każdym etapie rządzenia, może go dowolnie zmienić (czyt. podwyższyć/obniżyć).
Emerytura państwowa, ta z ZUS, będzie bardzo niska, współczynnik zastąpienia spada rok po roku i nie ma co liczyć, że to, co skapnie nam w ramach miesięcznej wypłaty emerytury, wystarczy nam na dostatnie życie do jego ostatniego dnia.
Czym jest IKE
Ideą IKZE, tak samo jak IKE jest to, aby zachęcić obywateli do oszczędzania pieniędzy na stare lata. Jest to miejsce, gdzie możemy gromadzić pieniądze, które posłużyć mają nam na emeryturze. Takowe konto prowadzić można od 2012 roku, czyli jest to nieco młodszy produkt. Otworzyć je można od 16 roku życia, jednak dla osób małoletnich (czyli do ukończenia 18 lat) możliwość wpłat jest ograniczona do lat, w których taka osoba osiągnie przychód.
Cały proces budowania kapitału na IKZE odbywa się „pod parasolem podatkowym„, tak jak w przypadku IKE, natomiast są nieco inne korzyści płynące z posiadania takowego konta. Co znaczy w praktyce wspomniany parasol? Spełniając pewne warunki, o których piszę dalej, nabywamy prawo do pomnażania środków zgromadzonych na tym koncie bez płacenia podatku potocznie nazywanego podatkiem Belki. Są jednak aspekty, które różnią to konto od konta IKE.
Obok ZUS (I filar) i OFE (II filar) konto IKZE jest jednym z kilku instrumentów, które składają się na III filar emerytalny. Przypomnę, że do III filaru należy też IKE. Za ten filar odpowiedzialni jesteśmy my sami, co implikuje że jest on dobrowolny, ale korzyści z niego płynące są na tyle istotne, że powinniśmy w swojej świadomości ustawić go niemal jako obowiązkowy.
Podstawowe cechy IKZE
W roku 2021, kiedy piszę ten artykuł, konto IKZE można prowadzić za darmo niemal wszędzie. Oprócz tego konto posiada jeszcze kilka innych cech:
- Jedna osoba może mieć TYLKO jedno konto IKZE – są to konta indywidualne.
- Po spełnieniu warunków określonych w ustawie jesteśmy zwolnieni z podatku Belki od zysków kapitałowych do czasu wypłaty środków z konta.
- Wpłaty dokonane na konto IKZE w danym roku możemy odpisać od dochodu w zeznaniu podatkowym (możemy dzięki temu zmniejszyć podatek od 17% do 32% wpłaconej kwoty).
- Po ukończeniu 65 lat możemy wypłacić z konta IKZE środki na preferencyjnych warunkach, płacąc zryczałtowany podatek 10% (10% od całości wypłaty).
- Jeśli zdecydujemy się na wypłatę przed ukończeniem 65 roku życia, będziemy zmuszeniu zapłacić podatek, przez dopisanie wypłaty zeznania podatkowego PIT. Odwrotna analogia, jeśli chodzi o wpłaty na konto IKZE. (Obecnie ten podatek, to 17% lub 32%, ale w przyszłości może się to zmienić – np. przez polski ład, który wchodzi w życie od 1 stycznia 2022 roku.)
- Nie można wypłacić części środków, jedynie całość, jednym zleceniem.
- Po 65 roku życia możemy wypłacić środki w całości lub ratach, przy czym raty te będą rozłożone na 10 lat.
- W IKZE również obowiązuje limit wpłat w roku kalendarzowym (w 2021 roku jest to 6 310,80 złotych dla osób nie prowadzących działalności gospodarczej, 9 466,20 złotych dla tych, którzy ją prowadzą. Znane są też limity na 2022 rok i wynoszą odpowiednio 7.106,40 i 10.659,60 złotych).
- Otwarcie takiego konta w jednej instytucji nie skazuje nas na nią do końca życia. Konto IKZE również można przenosić między różnymi instytucjami.
- W ramach IKZE możemy inwestować na rynku akcji, obligacji, w ETFy, Fundusze Inwestycyjne, czy założyć lokatę. Mamy pełną dowolność odnośnie inwestowania naszych środków.
- Środki zgromadzone na koncie IKE są dziedziczone, bezpośrednio lub w postępowaniu spadkowym. Natomiast w odróżnieniu od IKE, osoba dziedzicząca musi odprowadzić zryczałtowany podatek 10%.
Roczny limit wpłat na IKE
W przypadku IKZE limit wpłat obliczany jest na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Aktualnie wylicza się go jako 120% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Limit ten określany jest pod koniec roku i w roku 2021 wynosi 6 310,80 złotych dla osób nie prowadzących działalności gospodarczej, 9 466,20 złotych dla tych, którzy ją prowadzą. Znane są też limity na 2022 rok i wynoszą odpowiednio 7.106,40 i 10.659,60 złotych).
Przewaga IKZE nad zwykłym kontem maklerskim
Raczej jasnym jest to, że w ramach IKZE, tak jak w przypadku IKE, możemy np. prowadzić lokatę kapitału i odcinać kupony. Preferencje podatkowe pozwalają nam jednak zachować co roku 19% podatku (pod warunkiem nie wypłacania środków), którego nie musimy odprowadzać w ramach rocznego zeznania podatkowego. Inwestując środki na koncie maklerskim, które prowadzone jest w ramach IKZE, jest dokładnie tak samo. Nie musimy odprowadzać podatku, jesteśmy z niego zwolnieniu, dopóki nasze środki są na tym koncie.
Zanim jednak przejdę dalej, spójrz proszę na wykres (prawie identyczny jak w przypadku IKE):
Jak w przypadku IKE, tak i w przypadku IKZE przyjmujmy następujące założenia, wpłacamy co roku okrągłą kwotę 7000 złotych (to mniej prawie cały limit na 2022 rok dla osoby indywidualnej) i pomnażamy nasze oszczędności w tempie 5% rocznie brutto.
Niebieska linia obrazuje nam wpłaty, które dokonaliśmy na konto. Zakładając np. horyzont czasowy 20 letni, wpłaty będą opiewały na 154 000 złotych.
Po wspomnianych 20 latach oszczędzania i stopie zwrotu na poziomie 5% rocznie, którą w tym przykładzie sobie przyjęliśmy, na naszych kontach maklerskim i IKZE będą następujące kwoty:
- zwykłe konto – 241 130,50 zł
- IKZE – 269 536,50 zł
Czas zastanowić się, skąd na koncie IZKE kwota wyższa o 28 406 złotych wyższa. Wynika to właśnie z preferencji podatkowych, które oferuje nam IKZE. Przy zwykłym koncie maklerskim co roku będziemy rozliczać się z Urzędem Skarbowym i od wypracowanego zysku będziemy musieli odprowadzić podatek od zysków kapitałowych w wysokości 19%. Jeżeli natomiast te same ruchy będziemy dokonywali w ramach rachunku maklerskiego, ale opakowanego w produkt jakim jest Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, to z tego obowiązku jesteśmy zwolnieni. Podatek, który musielibyśmy zapłacić zostaje na naszym koncie i dalej „pracuje” na wynik naszych inwestycji.
Ważne jest to, że od całej kwoty na końcu będzie trzeba zapłacić zryczałtowany podatek 10%, czyli 26 953,65 złote. Więc różnica będzie mniejsza. Jednak jest jeszcze jedna dodatkowa gratyfikacja. Różnica po zapłacie podatku to ~1500 złotych, mimo to całość wpłaconych depozytów odliczamy od dochodu w każdym z lat zasilania konta.
Policzmy – mamy 20 lat i 7000 złotych depozytu, zakładając, że podatek dochodowy będzie dalej wynosił 17% i 32%, to kwota, którą łącznie otrzymamy w postaci zwrotu podatku będzie wynosiła od 23 800 do 44 800 złotych (w zależności od progu podatkowego). Należy też pamiętać o kwocie, którą oszczędziliśmy na braku podatku od zysków kapitałowych (przyp. ~1500 złotych).
Co w przypadku, kiedy założenie odnośnie stopy zwrotu było by wyższe? Co w przypadku, kiedy dodatkowo wydłużymy horyzont czasowy? Te liczby będą jeszcze większe, odchylenie będzie rosło, przy dokonywaniu dokładnie tych samych ruchów na koncie. Jedyna zasadnicza różnica to opakowanie naszego konta maklerskiego w IKZE i preferencje związane z odliczeniem od dochodu wpłat.
Wcześniejsza wypłata - czy IKZE również jest bardziej opłacalne, niż zwykłe konto maklerskie?
Z założenia odraczamy płacenie podatku na koncie IKZE, który w przypadku zwykłego konta maklerskiego płacimy co roku. Korzyść podatkowa występuje również przy odliczeniu wpłat od dochodu.
Problematyczne może okazać się to, w jakim momencie chcemy wypłacić wcześniej środki z IKZE, gdyż może okazać się, że wpłacając odliczaliśmy sobie 17% podatku od dochodu, a wypłacając doliczymy tę kwotę na podatku 32%.
W przypadku IKZE odpowiedź brzmi – to zależy od sytuacji.
Dziedziczenie środków z IKZE
Środki zgromadzone na IKZE podlegają dziedziczeniu. Jest możliwość wskazania osób, które te środki odziedziczą przy okazji naszej śmierci. W przypadku, kiedy osoby dziedziczącej nie wskażemy, to środki zgromadzone na IKZE zostaną rozdysponowane miedzy spadkobierców.
Co do transferu środków, osoba dziedzicząca środki podejmuje decyzję, czy chce by środki zostały przetransferowane na jej konto IKZE.
Drugą możliwością jest wypłata. Przy wypłacie środki z konta IKZE będą obciążone podatkiem zryczałtowanym w wysokości 10% (zmiana ta weszła w życie w 2014 roku).
Gdzie założyć IKE/IKZE? I jakie są koszty?
Przytoczę algorytm wyboru IKE. Wybierając instytucję, kierowałbym się zdecydowanie takimi aspektami jak:
- Brak opłat za prowadzenie konta – IKE z założenia jest na długi termin, ta opłata jest niepotrzebnym kosztem.
- Jak najniższe prowizje od transakcji – by nie przepłacać.
- Oferta dostępu do rynków i instrumentów – jeśli zależy nam na rynkach zagranicznych, to nie każde konto będzie odpowiednie, tak samo w przypadku np. ETFów.
- Interfejs – jeśli nie chcemy się męczyć podczas korzystania.
Pierwsze 4 wiersze to konta, które osobiście bym rozważał. Jeśli chcemy kupować akcje, czy obligacje tylko na polskiej giełdzie, to najlepszym wydaje się bezkonkurencyjnie DM BPS, jednak jego interfejs nie jest super nowoczesny.
Ja korzystam z usług eMaklera IKZE oraz IKE w DM BOŚ. Dla jednych Bank Ochrony Środowiska będzie lepszy, ale ja jednak polecam IKE w mBanku (możliwe, że wynika to z sentymentu), interfejs jest dla mnie nowocześniejszy i bardziej intuicyjny.
Jeżeli chciałbyś założyć konto IKE lub IKZE, będę wdzięczny, jeśli skorzystasz z moich linków afiliacyjnych poniżej:
Mój portfel IKE
W ramach publicznego portfela, który prowadzę na blogu i kanale YT zapraszam Cię do śledzenia poczynań na moim koncie IKE TUTAJ. Poniżej znajdziesz playlistę z dotychczasowymi filmami z portfela.
Portfel
Podsumowanie
Jeżeli jesteś inwestorem, a jeszcze nie posiadasz konta IKE lub IKZE – koniecznie je załóż. Mają one same plusy, względem zwykłego konta maklerskiego. Do końca roku już mało czasu, a limit na 2021 rok przepada z jego końcem, pamiętaj by maksymalnie go wykorzystać. Inwestowanie przy wykorzystaniu IKE i IKZE po prostu się opłaca, nawet jeśli nie będziesz czekać do emerytury z wypłatą.
Osobiście uważam, że możliwości gromadzenia kapitału na emeryturę i ominięcie podatku od zysków kapitałowych jest wystarczającym powodem, by otworzyć takie konto. Jeśli ulegasz społecznym narracją o tym, że jest to niebezpieczne i Państwo może w każdej chwili coś zepsuć, bądź możesz stracić swoje środki, to od razu udaj się do banku i zamknij swoje konto bankowe, poprzedzając je wypłatą wszystkich środków.
IKE znakomicie nadaje się też na walkę z inflacją, uzyskujemy lepszą stopę zwrotu, więc dotyka ona nas mniej przez ulgę podatkową. Mocno się zastanów, czy aby na pewno dalej chcesz przechodzić obojętnie obok instrumentu, który nie ma wad względem zwykłego konta maklerskiego.
IKZE natomiast daje fantastyczną gratyfikację już w następnym roku, w postaci zwrotu podatku.
Na koniec pamiętaj o dwóch rzeczach, jeśli nie zaczniesz dzisiaj, to za rok będziesz o jeden limit IKE, czy IKZE uboższy. Warto oszczędzać na swoją emeryturę, podziękujesz sobie za jakiś czas, kiedy nie będziesz musiał się martwić, czy możesz dorzucić do koszyka zakupowego coś więcej, niż tylko przysłowiowy „suchy chleb”. O emeryturze warto zacząć myśleć już teraz.
Daj znać w komentarzu, czy udało mi się Ciebie przekonać!
Informujemy, że inwestowanie na rynkach finansowych może wiązać się z istotnym poziomem ryzyka i wystąpienia znacznych strat zainwestowanych środków finansowych. Ze szczególną rozwagą należy traktować instrumenty finansowe oparte na depozycie zabezpieczającym.
Należy mieć również na uwadze, że historyczne wyniki nie stanowią gwarancji, że przyszłe rezultaty będą podobne.